ਦੇਹਰਾਦੂਨ (ਨੇਹਾ) : ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਦਾ ਵਧਦਾ ਜਾਲ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਆਕਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ‘ਤੇ ਖੋਰਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਥਿਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਨੇ 92 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਇਹ ਧੋਖਾਧੜੀ 117 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। ਇਹ ਫਰਜ਼ੀ ਰਕਮ ਕ੍ਰਿਪਟੋ ਕਰੰਸੀ ਰਾਹੀਂ ਦੁਬਈ, ਕੰਬੋਡੀਆ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਾਲੀ ਰਕਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਉਹ ਗਰੋਹ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਆਈਡੀ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਖਾਤੇ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਤਿਆਂ ‘ਚ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਰਕਮ ਜਮਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਅਤੇ ਹਲਦਵਾਨੀ ਦੇ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਥਾਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 70 ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ 30 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਠੱਗੀ ਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਕੇਸ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਹਨ। ਸਾਲ 2023 ‘ਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪੋਰਟਲ (NCRP) ‘ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ 17000 ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 69 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ 11 ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 62 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਹੋਈ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਤੁਰੰਤ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਨੰਬਰ 1930 ‘ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੀ ਸਾਈਬਰ ਪੁਲਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਿਰਫ 10 ਫੀਸਦੀ ਪੈਸੇ ਹੀ ਬਚਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਪੋਰਟਲ (ਐੱਨ.ਸੀ.ਆਰ.ਪੀ.) 1930 ‘ਤੇ 17000 ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ 69 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 7 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਚਤ ਹੋ ਸਕੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ 11000 ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਨੇ 62 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 12.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੀ ਬਚ ਸਕੇ ਹਨ।