ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (ਕਿਰਨ): ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ 2024: ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ 78ਵੀਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀ ਲਈ ਮਾਣ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਇਹ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਕਿਉਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਦਿਲਚਸਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 30 ਜੂਨ 1948 ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣੀ ਸੀ, ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਜਿਨਾਹ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਵਧਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਕਾਰਨ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਦੰਗਿਆਂ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ 15 ਅਗਸਤ 1947 ਨੂੰ ਹੀ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ 4 ਜੁਲਾਈ 1947 ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਤੋਂ ਵੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਅਤੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
15 ਅਗਸਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਦਿਨ ਸੀ। ਦਰਅਸਲ, 15 ਅਗਸਤ, 1945 ਨੂੰ ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ, ਲਾਰਡ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਖਾਸ ਮੰਨਿਆ। ਜਾਪਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸਿਹਰਾ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ ਨੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਭੇਜ ਕੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ। ਚਿੱਠੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਧੋਖਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਚਾਹਾਂਗਾ, ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਜਸ਼ਨ ਨਾ ਮਨਾਓ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਅੱਜ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਹੈ, ਉਸ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਬੀਜ ਵੀ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਲਈ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।